Begin februari kondigde Tesla aan dat ze €1,25 miljard aan bitcoins hadden gekocht en het ook gingen aanvaarden als betaalmiddel. Echter was dit laatste maar van korte duur.
“Digitale munten zijn een goed concept, veelbelovend, maar dat mag niet gepaard gaan met een hoge kostprijs voor het milieu” schreef hij op Twitter. Kort daarna tuimelde de prijs 12% naar beneden.
Maar is dat wel zo?
Tesla & Bitcoin pic.twitter.com/YSswJmVZhP
— Elon Musk (@elonmusk) 12 mei 2021
De energieconsumptie van Bitcoin, hoe zit dat nu?
Miners, dat zijn de bedrijven die nieuwe bitcoins minen, verdienen naar schatting zo’n €50 miljoen per dag. Bijna 90% van deze inkomsten halen zij uit de creatie van nieuwe bitcoins, slechts 10% komt voort uit de transactiekosten die wij allen betalen wanneer we een bitcoinbetaling doen.
Aangezien er slechts 21 miljoen zijn, daalt de uitgifte ervan elke vier jaar, dit noemen we ook wel de bitcoinhalving. Op dit moment ontvangen miners elke tien minuten 6,25 bitcoins terwijl dit in het jaar 2024 nog maar 3,125 zal zijn. In het jaar 2140 zal de laatste bitcoin gemined worden.
Tenzij je gelooft dat de koers elke vier jaar zal blijven verdubbelen, zullen de inkomsten van miners op een gegeven moment beginnen slinken. Transactiekosten kunnen een deel recupereren maar niet voldoende om alle kosten van miners te dekken.
Die energieconsumptie is nodig om het netwerk te beveiligen. Net zoals banken gereguleerd worden door de overheid die wij ook jaarlijks kosten betalen om het vertrouwen te bemiddelen. Zij dienen als centrale tegenpartij terwijl Bitcoin dit niet heeft.
Is Bitcoin nu werkelijk zo slecht voor het milieu?
Mining is een zeer competitieve sector waar miners steeds op zoek zijn naar de goedkoopste elektriciteit. Hoe goedkoper ze die vinden, hoe hoger hun winstmarges. En waar vind je die voornamelijk? Op plaatsen waar men met een overschot kampt, met andere woorden energie die anders toch maar verloren gaat.
Veelal strookt de vraag naar energie niet altijd met het aanbod in die locaties. Elektriciteit is een goed dat zeer moeilijk te transporteren valt. Dat is één van de redenen waarom China hun aluminiumertsen laat smelten in IJsland om ze daarna terug te verschepen naar China voor constructie. Hoewel de export van IJsland voor een derde uit aluminium bestaat, is hun werkelijke exportproduct eigenlijk energie.
Meer dan 80% van hun energie halen zij uit waterkrachtcentrales en geothermische energiecentrales. Gezien het enorme aanbod aan energie en koele klimaat is dit de voornaamste reden waarom heel wat bitcoinminers in landen zoals IJsland, Noord-Amerika of China zijn gevestigd.
Uit een laatste rapport van de University of Cambridge blijkt dat 75% van alle miners enige vorm van hernieuwbare energie gebruiken. Gaan zij niet op zoek naar de goedkoopste vorm dan worden zij simpelweg uit de markt geconcurreerd.
Net omdat Bitcoin, in tegenstelling tot een stad of een dorp, niet plaatsgebonden kunnen miners zich zowat overal vestigen. En omdat die vraag naar elektriciteit ook niet altijd effen is heeft de energieproduct nu de zekerheid dat er altijd een internationale opkoper is.
Op die manier krijg je een scenario waar de energieproducent dubbel zoveel zonnepanelen gaat leggen of windmolens gaat bouwen. Drijft dit de fabricage- en installatie kost niet naar beneden?
Een verdere analyse over de impact van Bitcoin op ons klimaat lees je hier.
Een transactie is niet gelijk aan één betaling
In zijn tweet haalt Elon Musk ook uit naar de energie die nodig is per transactie. Naar mijn mening is dit een vaak voorkomende misvatting die ik hier graag nog eens bespreek.
Bitcoin is een settlement netwerk wat wil zeggen dat het snelle en betrouwbare verrekeningen kan doen met absolute zekerheid. Een betaling van een kredietkaart is pas zeker nadat je die op het einde van de maand ontvangt op je rekening, dat is je verrekening of settlement dus.
Bitcoin mag je niet vergelijken met een Visa, Mastercard of Paypal die geen onmiddellijke verrekening bieden. Deze bedrijven zijn louter mogelijk door het onderliggende betalingssysteem van Euroclear in Europa of Fedwire in Amerika.
Wat wil ik hiermee zeggen? Bitcoin laat het toe om miljoenen euro’s te verplaatsen in een korte periode met absolute zekerheid. Dat is iets wat je niet kan doen met Visa of andere betalingssystemen. Deze zekerheid laat het toe om betaling applicaties te bouwen bovenop het bitcoinnetwerk die veel verder kunnen schalen.
En deze zijn al talrijk aanwezig zoals bijvoorbeeld exchanges, het Lightning netwerk, smart-contract platformen zoals Blockstack en meer. Hoewel we dus allen denken dat Bitcoin maar zeven transacties per seconde kan verwerken, zijn het in de realiteit al honderden zo niet duizenden die allemaal kunnen terugvallen op het vertrouwensplatform van Bitcoin.
Vergelijk dus Bitcoin niet met een Visa, Mastercard of Paypal maar de laag daaronder zoals een Fedwire en Euroclear. Deze systemen verwerken ongeveer 750.000 transacties per dag wat al meer in de buurt komt van de 300.000 bitcointransacties die we nu zien.
Bitcoin als een globale munt
Dit ‘gelaagde’ model van Bitcoin is niet nieuw. Het is hetzelfde technische model dat zowel wordt toegepast op ons financieel systeem als het internet. Denk maar aan TCP/IP wat de ruggengraat van ons internet is.
Dit model is ook al breed geaccepteerd in de bitcoincommunity waar ontwikkelaars er alles aan doen om Bitcoin zo gedecentraliseerd mogelijk te houden. En dit doe je door de eerste laag zo min mogelijk te belasten, anders krijg je een netwerk waarbij het onmogelijk wordt voor de gewone gebruiker om mee te participeren in het netwerk (lees: het opzetten van een bitcoin node).
Verschillende optimalisaties binnen Bitcoin zoals Segwit en Taproot maken het mogelijk om op de eerste laag te schalen naar een miljoen transacties per dag. Aan een gemiddelde transactiekosten die we de afgelopen weken zagen van €25 zou dit neerkomen op een inkomstenstroom voor miners van €25 miljoen per dag. Zelfs in een extreem scenario waar dit stijgt naar €50 bereiken we vroeg of laat een plafond en zal dit in evenwicht komen.
Is het een marketingtruc?
Uiteraard mag het belangrijkste niet onbelicht blijven. Elon Musk vermelde duidelijk in zijn tweet dat Tesla geen Bitcoins zal verkopen. En dit maakt van hem nog steeds een “believer”? Op dit moment bezit Tesla naar schatting 43.000 bitcoins of omgerekend zo’n €2 miljard.
Er was één zin die toch wel mijn aandacht trok “… we intend to use it for transactions as soon as mining transitions to more sustainable energy”. Zou dit weer een marketingtruc zijn om eerst de aandacht te vestigen op het probleem om daarna met een oplossing te komen? Tesla is tenslotte een batterijbedrijf en Bitcoin maakt de arbitrage van elektriciteitskosten mogelijk …
